جوشکاری یکی از روش هایی است که موجب اتصال دائمی دو ورق فلزی به یکدیگر می شود. فرآیند جوشکاری به گونه ای است که فلز پایه بر اثر حرارت زیاد ذوب شده و پس از خنک شدن، دو قطعه فلزی به یکدیگر متصل می شوند. ضمنا برای پر کردن فضای خالی بین دو قطعه فلزی از ماده پرکننده ای استفاده می شود که علاوه بر پر کردن این فضا موجب استحکام و مقاومت بیشتر فلز حتی بیشتر از فلز پایه خواهد شد. در برخی موارد در کنار ایجاد دمای بالا برای ذوب فلز پایه از فشار هم استفاده می شود. در سازه های فولادی مانند سوله و یا اسکلت های فلزی ساختمانی که به عنوان مجموعه ای از اعضای باربر می باشند، نتیجه عملیات جوشکاری علاوه بر ایجاد یک اتصال بین قطعات مربوطه، انتقال بار و تنش وارده به کلیه قطعات سازه بوده به نحوی که تمامیت سازه در مقابل تنش های وارده عکس العمل نشان داده و مقاومت کلی سازه افزایش می یابد. (جوش در سوله سازی)
◊ انواع اصلی جوش در سازه های فلزی کدامند؟
در سازه های فلزی دو نوع اصلی جوش به نام های “جوش شیاری” و “جوش گوشه” وجود دارد و دو نوع جوش دیگر به نام “جوش کام” و “جوش انگشتانه یا جوش گوشه تمام دور” را نیز می توان در این تقسیم بندی قرار داد.
◊ جوش گوشه به چه نوع جوشی گفته می شود و به چند طریق انجام می گردد؟
جوش گوشه متداول ترین نوع جوش در سازه های فولادی است. می توان گفت بیش از 80 درصد از اتصالات جوشی در سازه های فولادی از این نمونه هستند. جوش گوشه به دو گونه محدب و مقعر انجام می شود و در آن به طور کلی صفحات، اتصالات، مهار بندها و تکیه گاه ها به تیر ورق ها و مقاطع نورد شده متصل می شوند. در این نوع جوش، مقاومت فولاد به طور کامل حفظ می شود. در جوش گوشه پارامترهای ساق و اندازه جوش، میزان تحدب و تقعر جوش، گلوی واقعی موثر و گلوی تنوری جوش در طراحی ها به صورت کامل و دقیق محاسبه و در مقام عمل به اجرا در می آیند. مشخصه جوش گوشه متقارن بودن آن است و مجموع گلوی جوش با ضخامت عنصر متصل شده در ناحیه اتصال برابر خواهد بود. در جوش گوشه تعیین ضخامت و طول جوش مهم است.
▪ مزیت های جوش گوشه چیست؟ (جوش در سوله سازی)
این روش جوش در مقابل جوش های دیگر از مزیت هایی نیز برخوردار است که مهم ترین آن ها عبارتند از:
- 1- در جوش گوشه نیازی به آماده سازی لبه صفحات نبوده و بسیار اقتصادی است و با سرعت زیاد انجام می شود.
- 2- به دلیل سهولت کار نیازی به فرد ماهر برای اجرای آن نیست.
این مزیت ها و سایر مزایای دیگر موجب گردیده که جوش گوشه از پر کاربرد ترین نمونه های جوش در صنعت سازه های فلزی باشد. اما باید توجه داشت که جوش گوشه برای انتقال نیروهایی با بزرگی زیاد مناسب نیست.
◊ از جوش شیاری برای چه نوع اتصالاتی استفاده می شود؟
جوش شیاری معمولا برای اتصال صفحات و مقاطعی به کار می رود که در امتداد هم باشند. این جوش معمولا در درون مقاطع عرضی ورق ها و صفحات مجاور هم به صورت لب به لب و اتصال T استفاده می شود. در جوش شیاری برعکس جوش گوشه به آماده سازی و پخ زدن صفحات قبل از فرآیند جوشکاری نیاز است.
▪ جوش شیاری به چند نوع قابل اجراست؟ (جوش در سوله سازی)
جوش شیاری با توجه به میزان نفوذ جوش در صفحات پایینی و پایه به “جوش کامل” و یا “جوش با نفوذ ناقص” تقسیم بندی می شود.
جوش های شیاری که با نفوذ کامل طراحی می شوند، عموما تمام مقاومت مقاطع و صفحات را انتقال می دهند. این جوش ها می توانند از دو طرف صفحات یا یک طرف آنها انجام شوند. چنانچه جوش ها از دو طرف انجام شوند موجب افزایش مقاومت شده و اثر اعوجاج را تا حد زیادی خنثی می کنند. عمق نفوذ جوش شیاری به صورت کامل یا نسبی بستگی به ضخامت گلوی جوش داشته که با توجه به استانداردهای موجود در مواقع خستگی سازه یا بارگذاری متناوب مانند پل ها استفاده از جوش با عمق نفوذ ناقص مجاز نمی باشد. در جوش شیاری حجم زیادی از فلز جوش انباشته می گردد که موجب افت کیفیت جوش شده و در نتیجه میزان تنش پسماند را افزایش می دهد.
▪ مزایای جوش شیاری و تفاوت های آن با جوش گوشه چیست؟
از مزیت های جوش شیاری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- 1- جوش شیاری به آسانی طراحی و اجرا می شود.
- 2- مقاومت نهایی صفحات متصل شده به هم در حد مقاومت اصلی صفحات پایه خواهد بود.
- 3- مشخصات خستگی بهتری در مقایسه با جوش گوشه داشته و ظاهر بهتر و زیباتری نیز دارد.
اما به دلیل نیاز به آماده سازی لبه ها قبل از جوش و پخ زدن آن ها نسبت به جوش گوشه گران تر است و بعد از اجرای جوش نیازمند تست های پیچیده تری بوده و اجرای آن نیز نیازمند فرد ماهر و متخصص می باشد.
◊ از جوش انگشتانه چگونه و به چه منظوری استفاده می شود؟
جوش انگشتانه یا همان جوش گوشه تمام دور، در سوراخ های دایره ای شکل و متوالی انجام می شود و تنها برای انتقال برش و جلوگیری از انقباض و یا جدا شدن قطعات لبه اجرا می گردد. جوش انگشتانه نسبت به جوش گوشه و جوش شیاری از سختی بیشتری در اجرا برخوردار بوده و کمتر در سازه سوله مورد استفاده قرار می گیرد.
◊ جوش کام چه نوع جوشی است و جایگاه آن در سوله سازی کجاست؟
در جوش کام، قطعات بر روی هم قرار داده شده و سوراخ هایی دایره ای شکل یا لوبیایی شکل و بلند در آن ها تعبیه شده و در راستای هم قرار می گیرند. این سوراخ ها توسط جوش پر می گردند و قطعات مربوطه به هم متصل می شوند. از این نوع جوش برای انتقال برش و جلوگیری از خم شدن و یا پیچ خوردن و جدا شدن قطعات از یکدیگر و اتصال اجزای قطعات ساخته شده استفاده می شود. لازم به ذکر است که جوش کام برای مقاومت در برابر تنش های خارجی قابل استفاده نبوده و اجرا نمی گردد. جوش کام نیز همانند جوش انگشتانه به صورت محدود در سازه های سوله مورد استفاده قرار می گیرد.
در پایان لازم به یادآوری است که انواع متنوعی از جوشکاری وجود دارند که به دلیل عدم استفاده رایج در صنعت سوله سازی، در مورد آن ها صحبتی به میان نیامد. در اینجا فقط به نام برخی از آنها اشاره می کنیم: جوش پلاسما، جوش نقطه ای، درز جوش، جوش تکمه ای، جوشکاری با امواج مافوق صوت، جوشکاری با گاز، جوشکاری با اشعه الکترونی و بسیاری موارد دیگر.
آخرین دیدگاهها