با توجه به اینکه استحکام سوله بستگی کامل به صفحات و قطعات فولادی استفاده شده در اسکلت آن دارد و هر کدام از این صفحات و اتصالات در جایگاه خود مشروط به کارگذاری صحیح و رعایت اصول و موازین و استانداردهای مربوطه می تواند تاثیر خود را به بهترین شکل ممکن نشان دهد؛ لذا ترجیح بر آن است که در این نوشتار اجزای فولادی اسکلت سوله را به طور مختصر شرح داده و در نهایت عملکرد و تاثیر سینه بندها را در استحکام سوله مورد بررسی اجمالی قرار دهیم.
◊ قطعات فولادی به کار رفته در اسکلت سوله کدامند؟
در فرایند ساخت سوله از قطعات مختلفی استفاده می شود که در اکثر مواقع از جنس فولاد هستند. اتصال این قطعات در محل احداث سوله انجام می گیرد و در نهایت سوله به شکلی که ما می بینیم ایجاد می شود. این قطعات را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
◊ فریم یا قاب سوله
به مجموعه ستون ها و تیرها فریم یا قاب سوله گفته می شود. این مجموعه را می توان استخوان بندی و شاکله اصلی سوله دانست که بقیه قطعات سوله در این قاب اصلی قرار می گیرند. ستون ها که اصلی ترین قسمت سازه هستند بیشترین فشارها را تحمل می کنند. در واقع وزن کل سقف و بارهای زنده وارده بر آن به کمک ستون ها تحمل می شود.
مقاومت در برابر باد و سایر بارهای وارده و تنش های اعمال شده بر سوله نیز به عهده ستون ها می باشد. هر ستون از دو قسمت جان و بال ستون تشکیل شده است که به قسمت های کناری ستون، بال ستون گفته می شود و قسمت میانی آن که بال ها را به یکدیگر متصل می نماید را جان ستون می گویند. تمامی وزن و بارها بر روی بال های ستون اعمال شده و وظیفه جان ستون تنها اتصال بال ها به هم است.
◊ رفتر
به تیرهای افقی بالایی فریم که به ستون ها متصل هستند رفتر می گویند. وظیفه اصلی رفترها انتقال بارهای سقف به ستون ها و در نتیجه قاب سوله می باشد. رفترها هم مانند ستون ها از دو قسمت بال و جان تشکیل شده اند که رفتار هر کدام از این دو قسمت مشابه ستون ها می باشد.
◊ تاج سوله
دو رفتر در بالاترین قسمت فریم سوله به هم متصل می شوند که به این محل اتصال تاج سوله می گویند. تاج سوله معمولا در سوله های با سقف هشتی مرتفع ترین قسمت سوله خواهد بود.
◊ استرات
برای مقاومت در برابر فشار طولی در سازه از قطعه ای مکانیکی استفاده می گردد که به آن استرات یا مهار متقابل می گویند. استرات با تحمل نیرویی در خلاف جهت طول خود موجب می شود که دو قطعه جدا از هم به هم متصل شوند و کارکردی در جهت اتصال قاب ها در راستای طولی داشته باشند.
بنابراین می توان گفت استرات با اتصال فریم ها موجب انتقال نیرو بین آن ها شده و بارها و تنش ها را میان آن ها تقسیم می کند. تعداد استرات ها یا مهارهای متقابل در سوله با توجه به اندازه دهانه سوله متغیر است.
◊ پرلین (لاپه)
به اتصالات فولادی Z شکلی که جهت اتصال پوشش سقف به سازه استفاده می شود، پرلین یا لاپه می گویند.
لاپه ها بار وارده بر سقف سازه های صنعتی را تحمل کرده و این بارها را به قاب های اصلی شیب دار منتقل می کنند. لاپه ها به صورت تیرهایی با دهانه های ساده یا طولی معادل فاصله قاب ها در طول سوله و یا به صورت تیرهای پیوسته طراحی و ساخته می شوند. حداکثر تغییر مکان مجاز آن ها در اثر بارهای مرده سقف و بار برف نباید از 0.5 درصد طول دهانه بیشتر باشد.
◊ وال پست
به ستون هایی فرعی که در ابتدا و انتهای سوله نصب شده و سطح بادگیر را کاهش داده و دیوارها را در قاب اول و آخر سوله نگه می دارند، وال پست می گویند.
◊ سایه بان
سایه بان قطعه ای کوتاه است که به انتهای رفترها متصل شده و در طول آن ها ادامه پیدا می کند. وظیفه آن جلوگیری از بارش باران و تابش آفتاب بر روی سوله است.
◊ آبرو
آبرو قطعه ای است که در انتهای سایه بان نصب می شود و مانند یک ناودانی وظیفه انتقال آب را به عهده دارد؛ با این تفاوت که ناودانی آب را از سقف به سطح انتقال داده اما آبرو آب را در جهت افقی منتقل می نماید.
◊ باد بند
این اتصالات معمولا به منظور افزایش استحکام و مقاومت سازه نصب می شوند و بسته به محل نصب به بادبندهای سقف و یا بادبندهای بدنه تقسیم بندی می شوند. بادبندها معمولا به شکل X ساخته می شوند اما در برخی موارد با توجه به محدودیت مکانی و محل نصب، آن ها را می توان به اشکال دیگر مانند اعداد 7 و 8 نیز نصب نمود.
◊ بندهای جانبی و انتهایی
قطعات فلزی هستند که در بین فریم ها به صورت طولی نصب می شوند و موجب اتصال قاب ها به یکدیگر می شوند.
◊ مهار بند
مهاربندها قطعات فولادی هستند که پس از نصب، سوله را در برابر نیروهای اعمال شده توسط باد و زلزله مقاوم می سازند.
◊ پوشش سقف سوله
پوشش سقف به وسیله اتصال قطعات ساندویچ پانلی به یکدیگر ایجاد می گردد.
◊ سینه بندها در سوله
سینه بندها قطعات فلزی هستند که معمولا از نبشی و ورق ساخته شده اند و به منظور جلوگیری از پیچش و کمانش جانبی بال تیرهای اصلی قاب در مکان هایی که بال تحتانی تیرها تحت فشار هستند (که به آن ها لنگر منفی می گویند) نصب می گردند.
در این قسمت ها (لنگرهای منفی) بال پایینی تحت فشار را به کمک یک مهار جانبی به نام سینه بند به جان لاپه ها در دو سمت قاب مهار می کنند.
در کل سینه بند ها را می توان نوعی مهاربند مورب در یک صفحه قائم دانست. سینه بندها به وسیله پیچ، بال تحتانی رفتر را به لاپه وصل می کنند. پیچ های استفاده شده ترجیحا باید از جنس گالوانیزه بوده و استاندارد فاصله هر پیچ می بایست رعایت گردد. چنانچه به جای پیچ از جوش استفاده شود رعایت شرایط جوشکاری و نوع جوش های استفاده شده مهم است. مقطع عمومی استفاده شده برای سینه بندها همان گونه که عنوان شد در بیشتر موارد نبشی بوده که برای تحمل نیرویی معادل 2 درصد بال فشاری طراحی می شوند.
اگر این مقاله اطلاعات کافی و تخصصی به شما ارائه نمی دهد برای دسترسی به اطلاعات تخصصی اینجا کلیک کنید
آخرین دیدگاهها