021-4762 0005 info@soole-saz.com

همان گونه که می دانیم ورزش یکی از نیازهای اساسی برای سلامت جسم و روان انسان است. از طرفی انجام ورزش در زمینه و رشته های متفاوت نیاز به تجهیزات و زیر ساخت های مختلفی دارد. یکی از این زیر ساخت ها مکان ورزشی است که متاسفانه در کشور ما از سرانه بسیار پایینی برخوردار است. سالن های ورزشی یکی از معمول ترین مکان های ورزشی در دنیا هستند. این سالن های ورزشی که در فضای سوله تعبیه و تجهیز می شوند، یکی از عمومی ترین کاربردهای سوله به حساب می آیند. سوله های ورزشی با توجه به نوع ورزش و فعالیتی که قرار است در آن ها انجام گیرد باید دارای برخی خصوصیات عمومی و برخی خصوصیات تخصصی باشند که در ادامه به طور کلی به آن ها اشاره خواهد شد سوله های ورزشی استاندارد.

◊ در ساخت سوله های ورزشی از چه مصالحی استفاده می شود؟

با توجه به اینکه ورزش یکی از فعالیت های هزینه بر است؛ لذا یکی از نکته های اساسی در ساخت سوله های ورزشی کاهش هزینه های ساخت خواهد بود. بدین منظور عموما در ساخت سوله هایی با کاربری ورزشی از مصالح سنگین بتنی استفاده نمی شود و از سازه های فلزی پیش ساخته مانند ساندویچ پانل های دیواری و سقفی به طور گسترده ای استفاده می گردد. سوله ورزشی به یکی از روش های تیر و ورق و یا سوله خرپایی ساخته می شود. چنانچه دهانه سوله زیر 20 متر باشد از روش سوله های تیر و ورق و اگر بیشتر از 20 متر باشد از سوله های خرپایی استفاده می شود که با توجه به دهانه سوله در ابعاد مورد نیاز مقرون به صرفه تر هستند. سقف سوله های ورزشی را می توان هم به صورت قوسی و هم به صورت هشتی کار کرد که هر کدام زیبایی های خاص خود را دارند سوله های ورزشی استاندارد.

◊ بررسی استانداردهای اساسی سوله های ورزشی

در ساخت سالن ها و سوله های ورزشی دو استاندارد اساسی مدنظر قرار گرفته می شود. یکی استانداردهای عمومی است که برای تمام سوله های ورزشی به طور یکسان باید رعایت گردد و دیگری استانداردهای مختص هر ورزش به طور جداگانه است.

◊ استانداردهای عمومی سوله های ورزشی کدامند؟

استانداردهای عمومی بر اساس آیین نامه و دستورالعمل دانشکده تربیت بدنی به شرح زیر تعیین گردیده است.

  • ▪ غیر از فضای اصلی ورزش باید فضاهای جانبی مورد نیاز ورزش نیز فراهم گردد. این فضا باید برای تمرین، نرمش و آمادگی ورزشکاران کافی باشد.
  • ▪ باید فضای مناسبی برای تیم پزشکی مستقر در سالن و ارائه کمک های اولیه لازم، خدمات معاینه و پزشکی اولیه وجود داشته باشد.
  • ▪ محل استقرار کمک های اولیه می بایست به وسیله تابلوهایی برای ورزشکاران مشخص شده باشد.
  • ▪ امکان استفاده از سرویس های بهداشتی متناسب با افراد مصدوم نیز باید در نظر گرفته شود.
  • ▪ عرض راهروها و درها باید به اندازه ای باشد که برای انتقال مصدومان با مشکل مواجه نشوند. بدین ترتیب که عرض درها حداقل 90 سانتی متر و راهروها حداقل 120 سانتی متر باید در نظر گرفته شوند.
  • ▪ امکان دسترسی به آمبولانس به راحتی و در اسرع وقت وجود داشته باشد.
  • ▪ فضای مناسب برای رختکن داوران و مربیان و ورزشکاران باید مهیا باشد. همچنین این فضاها باید دارای تجهیزات مورد نیاز برای هر کدام از افراد بوده و سرانه این فضا برای هر ورزشکار در قوانین حدود 2 متر مربع لحاظ شده است.
  • ▪ فضای انباری برای سوله های ورزشی باید با استانداردهای لازم برای این منظور ایجاد شده باشد.

نکات گفته شده در بالا گرچه می بایست از ابتدا در پلان برنامه ریزی ساخت سوله ورزشی لحاظ شود، اما به نوعی آن ها را می توان اقدامات ثانویه در تجهیز فضاهای ورزشی دانست.

◊ استانداردها و ملزوماتی که باید در ساختار اولیه سوله ورزشی لحاظ شوند، چیست؟

برخی استانداردها و ملزومات وجود دارند که باید در ساختار اولیه سوله لحاظ شده و از همان ابتدا مراحل تدارکات آن ها به انجام برسد. در ادامه به چند مورد مهم آن ها اشاره می کنیم.

  • ▪ میزان نور فضاهای ورزشی باید به گونه ای باشد که عمود بر دید ورزشکاران نبوده و شدت نور استاندارد در این مکان ها باید بین 600 تا 800 لوکس در ارتفاع یک متری سطح زمین باشد.
  • ▪ سقف سوله های ورزشی باید به رنگ روشن بوده و مقاوم در برابر رطوبت باشد. همچنین پنجره های سوله های ورزشی باید حداقل حدود 90 سانتیمتر ارتفاع داشته باشند.
  • ▪ درجه حرارت سالن های ورزشی باید همیشه بین 10 تا 22 درجه سانتیگراد حفظ شود.
  • ▪ عایق کاری رطوبتی، صوتی و حرارتی می بایست در سوله هایی ورزشی رعایت شود.
  • به عنوان مثال برای عایق کاری صوتی کف سالن ها از کفپوش های عایق و برای دیوارها از صفحات سیمانی یا چوبی استفاده می شود. عایق های رطوبتی سقف نیز باید به گونه ای باشند که فضای داخلی سوله از برف و باران در امان باشد. عایق های حرارتی نیز برای کنترل دمای سوله و صرفه جویی در مصرف انرژی حیاتی هستند.
  • ▪ تهویه مناسب برای سوله های ورزشی از مهم ترین نیازهای فضاهای ورزشی است. در سوله های با کاربری ورزشی یقینا فضاهای رختکن، اداری، انبار و سرویس های بهداشتی وجود دارند که نیاز هر کدام از این قسمت ها به تهویه با هم متفاوت است. به عنوان مثال هوای درون فضاهای اداری داخل سوله باید در هر ساعت 2 بار تعویض گردد؛ در صورتی که تهویه هوا برای فضاهای ورزشی در هر یک ساعت می بایست 3 بار انجام شود.
  • ▪ در کف سوله های ورزشی باید راه هایی برای انتقال فاضلاب در زمان ساخت سوله طراحی و اجرا شده باشد.

 

◊ استانداردهای تخصصی سوله های ورزشی کدامند؟

در مبحث استانداردهای تخصصی و متناسب با هر نوع ورزش خاصی می بایست به نکات بسیاری که در ذات آن ورزش خاص نهادینه شده است توجه کرد. به عنوان نمونه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

▪ ابعاد سوله ورزشی

یکی از نکات بسیار مهم در طراحی و ساخت سوله های ورزشی ابعاد مورد نیاز سوله است. این فاکتور بنا به ورزشی که قرار است در آن انجام شود متغیر خواهد بود. به عنوان مثال طول زمین والیبال 18 متر و عرض آن 9 متر است و یا زمین فوتسال با ابعاد حداکثر 48 متر در 25 متر در نظر گرفته می شود. لازم به ذکر است که این ابعاد فقط ابعاد زمین ورزش هستند و ابعاد سوله تابع بسیاری پارامترهای دیگر نیز خواهد بود. به طور کلی می توان گفت در برآورد کردن ابعاد سوله، علاوه بر فضای لازم برای ورزش باید فاصله حداقل 2 متری بین زمین ورزش و سکوی تماشاچیان برای استفاده از تبلیغات و بنرها نیز در نظر گرفته شود. همچنین فضاهای لازم برای تماشاچیان، رختکن ها، سرویس ها، انبار و فضای اداری نیز جز ملزومات فضاسازی هستند.

▪ ارتفاع سوله ورزشی

ارتفاع متوسط برای سوله های ورزشی حدود 7 متر برآورد می شود که در بحث ورزش های تخصصی میزان ارتفاع لازم برای هر نوع ورزشی متغیر است. دقت در انتخاب ارتفاع مناسب برای هر نوع سوله ورزشی خاص بسیار حائز اهمیت است؛ به نحوی که برای ورزش هایی مانند والیبال به ارتفاع سقف در حدود 10 متر نیاز است، در حالی که برای ورزش های رزمی حدود 4 متر نیز قابل قبول است سوله های ورزشی استاندارد.

▪ نوع کفپوش های سوله ورزشی

ساختار کف و کفپوش سالن های ورزشی باید با نوع ورزشی که در آن به انجام می رسد هماهنگ باشد. به عنوان مثال کفپوش استاندارد سالن های ورزش بسکتبال با ورزش های رزمی متفاوت است.

◊ مزیت های استفاده از سوله با کاربری سالن های ورزشی چیست؟

به طور کلی یکی از دلایل اصلی استفاده از سوله جهت ایجاد فضای ورزشی را می توان هزینه کمتر و سبک تر بودن این سازه نسبت به ساختارهای بتنی دانست. با ساخت سوله می توان فضای بزرگی را جهت فعالیت های ورزشی در اختیار داشت بدون اینکه نیاز باشد از ستون های عمودی استفاده شود. ضمنا قابلیت جابجایی و انتقال این سازه یکی دیگر از مزیت های آن به شمار می رود.